Tokat’ta depremin meydana geldiği Buğdaylı Fayı hakkında neler biliniyor?
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’na (AFAD) göre Tokat’ta 18 Nisan günü saat 18.11’de, merkez üssü Sulusaray ilçesi olan 5,6 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.
Yerin 5,25 kilometre derinliğinde meydana gelen depremin ardından en büyüğü 4,4 olmak üzere 100’e yakın deprem daha kaydedildi. Bu depremden önce de 4,1 ve 4,7 büyüklüğünde iki adet öncü deprem kaydedilmişti.
Prof. Dr. Naci Görür: Fayın güneybatısındakiler dikkatli olmalı
Bilim Akademisi Üyesi yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür, 18.11’deki 5,6 büyüklüğündeki depremin ardından sosyal medyadan yaptığı paylaşımda, “Dün olan deprem öncü depremdi. Bu deprem Tokat’ta KAF’tan (Kuzey Anadolu Fay Hattı) ayrılan ve Anadolu Levhası içerisine SW (güneybatı) yönlü uzanan kol üzerinde oluştu. Bu orta büyüklükteki deprem kalitesiz yapı stoklarında zarar vermiş olabilir” ifadelerini kullandı.
22.31’de meydana gelen 4,4 büyüklüklüğündeki depremin ardından bir paylaşım daha yapan Prof. Dr. Görür fayın güneybatısında yer alan bölgelerde yaşayanları uyardı, çatlak ve hasarlı binalardan uzak durulmasına dikkat çekti.
“Bu bölgede meydana gelmiş çok büyük bir deprem kaydı mevcut değil”
BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Deprem Teknolojileri Enstitüsü Yer Bilimleri Mühendisliği Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Yasemin Korkusuz Öztürk, depremin Buğdaylı fayının hemen güneyinde olduğunu söyledi.
Buğdaylı Fayı’nın, “Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın batıya doğru uzanan, bu bölgedeki en alt kolunun bir uzantısı” olduğunu belirten Dr. Öztürk şu değerlendirmelerde bulundu:
* Mevcut deprem aktivitesinihadi incelediğimizde, Maden Tetkik Arama’nın aktif fay haritasında bulunmayan ancak Buğdaylı fayını kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda kesen bir fay üzerinde meydana gelmiş olabileceği görüyoruz.
* Deprem aktivitesini takip ediyoruz. Bölgede daha büyük deprem olur veya olmaz demek çok zor.
* 18 Nisan’dan itibaren bölgede meydana gelen ilk depremler Buğdaylı Fayı gibi Doğu-Batı değil, Kuzeybatı-Güneydoğu doğrultusundaydı. Ancak sonrasında gelen artçı depremler doğuya doğru da yayılmaya başladı.
Dr. Öztürk, Tokat ilinin Kuzey Anadolu Fay hattının asli ve yan kollarını barındıran bir il olduğundan deprem riski yüksek olduğunu vurguluyor.
Ancak Buğdaylı fayı civarındaki tarihsel deprem verisinin çok zayıf olduğunu ve bu bölgede meydana gelmiş çok büyük bir deprem kaydı mevcut olmadığını da ekliyor.
Türkiye’de neden bir deprem ülkesi?
BBC Türkçe’Türkiye’nin büyük bölümü Anadolu levhası üzerinde.
Güneyinde Arap ve Afrika, kuzeyinde ise Avrasya levhaları yer alıyor.
Arap ve Afrika levhaları kuzeye, yani Avrasya levhasına doğru hareket ediyor.
Bunun sonucunda Türkiye’nin doğu bölgelerinde bir sıkışma oluşuyor ve burada biriken enerjilerin dışarı çıkmasıyla depremler oluşuyor.
Türkiye’nin doğu bölgesi sıkıştıkça, Anadolu levhası da her yıl 2,5 cm kadar batıya doğru iki fay boyunca ilerliyor.
Bunlar Doğu Anadolu ve Kuzey Anadolu Fayları. Bu iki fay boyunca deprem bölgeleri oluşturuyor.
Öte yandan, Afrika levhası Girit civarında yavaş yavaş Anadolu levhasının altına dalıyor.
Bu baskılar Anadolu levhasında saatin aksi yönünde bir dönme hareketi yaratıyor.
Kuzey-güney yönünde oluşan gerilme de Batı Anadolu’daki deprem bölgesini oluşturuyor.
Özetle, yeryüzü levhalarının mekanizmaları sebebiyle, Türkiye’nin yaklaşık %90’ı 1. derece deprem bölgesidir.